Ali Şeriati sizin için ne ifade ediyor? Nasıl bilirsiniz kendisini? ‘Bugün Ali Şeriati’yi neden konuşmak zorundayız?’ sorusunun cevabı sizde mevcut mu?
Ali Şeriati’yi dogmatik Şii İran anlamadı ve konuşamadı, Dogmatik Sünnilik de anlayıp konuşamıyor. Yetmişli, seksenli yıllarda İran devriminin yarattığı siyasal heyecanlarla bir çırpıda onu okuyup tüketenler, onun Teolojik yenilenme çağrısını anlama kapasitesine haiz değildiler, bu gün de bu kapasiteye kimse haiz değil. Ali Şeriati’yi yirminci yüzyılda teolojik olarak yeniden nasıl düşünülür’ün örneği olarak okumak gerekiyor.
Has Parti’yi kuranlar arasındaydınız, dinlemeye değer bu esaslı şarkı hiç de beklenmedik bir şekilde dramatik bir final yaparak yarıda kaldı. Has parti tecrübesi size ne kattı? Bir kırgınlığınız veya kızgınlığınız var mı, kişilere ya da siyaset kurumunun bizzat kendisine karşı?
Evet, yeni bir beste denemesi idi. Seçimde halkımıza: “Bize umut olarak bir can suyu, bir sadaka/zekat(%2.5) verin, yolumuza devam edelim” dedik. Sözümüzü de gayet açık ve anlaşılır söyledik. Ancak, Makyavelist halkımız: “Şimdi zamanımı? Biz parmağımızı yalamaya çalışıyoruz; siz bizden parmağımızı silmemizi istiyorsunuz.” diyerek oy vermedi. Kimyamız bozuldu, hayal kırıklığına uğradık. İlk genel kurulda ilk sözü alarak “Yalakalığın âlemi yok; bu partiyi hemen kapatalım” diyen bendim. Ona rağmen zorluklarla ancak bir sene ayakta kalabildik. Sonra da kapatma geldi.
“Allah vicdanın küpüdür”
En genel manada modernizm algınız nedir? Ya da şöyle sormalıyız bunu, modernizm’in asıl tehlikesi nedir?
Modernizm, Batı düşüncesinin/metafiziğinin “Bilim ve Teknoloji” olarak mücessem hale gelmesidir. Dini dille “Tanrının Öldürülmesi”(Nietzsche), Tanrı tutulması(M. Buber) veya Kur’an’ın ifadesi ile “Allah’ın ve Ahiretin unutulması”dır. Zuhurunun şiddetinden dolayı insanlık özünü göremiyor.
Şair İsmail Kılıçarslan ‘’Rachel Corrie Amerikalı bir Yahudi’ydi, zalimlere dur demek için gittiği Filistin’de, korumak istediği Filistinli aile’nin evi yıkılmasın diye katillerin karşısına dikildi ve buldozerlerin altında ezilerek can verdi. Müslüman bir Arap diktatörü ise bu sahneyi televizyonda içeceğini yudumlayarak güzelce seyretti. Bu fotoğrafta Rachel Corrie’nin inancından dolayı ömür boyu cehenneme, o Arap diktatörünün ise -cezasını çektikten sonra- ömür boyu cennete gitmesini anlayabilmek için biraz yardıma ihtiyacım var’’ mealinde bir açıklaması olmuştu. Bu denklemin çözümü için bize yardımcı olabilir misiniz?
Benim Kur’andan edindiğim “Merhametle yoğrulmuş Adalet” sıfatlarına haiz Allah, o o….. ç….. kralı cennete, o masum ve namuslu kızı da cehenneme koymaz; koyamaz. Eğer koyarsa, benim nezdimde(vicdanımda) “Allahlığını” yitirir ve ben ona asla saygı duyamam. Bana göre “Allah” vicdanın küpüdür. Bana göre Allah nezdinde ebedi kurtuluşun iki evrensel şartı vardır: 1- Hasbî olmak, 2- Muhasibî( critical/özeleştirel) olmak. Bunun kurumsal “din” veya “diyanet” ile ilişkisi yoktur.
Ankara Okulu yayınlarından ‘Muhafazakârlık Karşıtı Yazılar’ ismini verdiğiniz mermi çekirdeği kıvamında bir kitabınız yayımlandı. Yakın dönemde yazdığınız kıymetli makalelerinin belli bir fikir birliği içersinde okumak isteyenler açısından güzel bir derleme olmuş gerçekten. Bildiğiniz üzere son 10 yılda İslamcıların iktidar’ın ve merkezin yeni sahipleri oldukları algısı hakim. Ülkenin yeni muktedir çoğunluğu oldular mı, bilmiyorum. Medya, sanat, ekonomi, kültür ve eğitim’deki etkin çoğunluğun eşkâli pek de islamcı olarak görünmüyor burdan çünkü.
İlk sorum; muhafazakârlık kavramsallığı üzerine de düşünen bir fikir adamı olarak, bu yeni dönemi -pozitif ve negatif yönleriyle- siz nasıl adlandırıyorsunuz? İkinci sorum ise ‘nasılsa bizimkiler iktidarda’ sendromunun (böyle bir sendrom sizce de varsa) getirdiği rehavet psikolojisinin bu yeni dönemin muhafazakarlığına etkileri hakkında ne düşüyorsunuz?
Kültürel hegemonyanın solun ve sekülerlerin elinde olduğu ortada. Ekonomide ve ülkenin normalleştirilmesinde iktidarın başarıları inkâr edilemez. İktidara gelenler, ekonomik olarak zayıf kesimler olduğu için “inşaat ya resulullah” deyip “rant” yoluyla “zengin” –kapitalist başka ve kendince ahlakı&kuralı olan biridir- olmaya çalışmalarını da anlamak lazım. Vasfiye teyzenin repliği ile atmosfer gereği “e mecbuur.” Daha doyacaklar da, ondan sonra “paçozluğun” farkına varacaklar ve kültür, sanat, eğitim, ahlak işlerine bakacaklar.
“Hangi sorusu zaid”
‘Çok muhafazakâr hareketler bunlar’ diyebileceğimiz neler yaşandı son dönemde ülkemizde ve kitabınızın ismiyle de müsemma olan hangi muhafazakârlığın karşıtı olmak gerekir sahiden?
Muhafazakârlık/mukallidlik; bir “şuur”suzluk(ezber-hafıza) ve vicdan rahatlığı hali olarak, dindarlık(takva) hali olan uykusuzluk, tetikte olma, müteyakkız olma, vicdanı kanama halinin karşıtıdır. “Hangi?” sorusu zaid.
Edebiyat eserleriyle ve şiirle ilginiz ne durumda. Türk ve dünya edebiyatından takip ettiğiniz isimler var mıdır? Şiirleriyle hemhal olduğunuz bir şairiniz?
Sezai Karakoç, İsmet Özel.
Yazı, akademya ve tefekkür hali hayatınızın büyük bir kısmını kaplıyor olmalı. Bunun dışında görsel dünyayla aranız nasıl? Sinema’yı önemser misiniz? Takip ettiğiniz filmler, yönetmenler veya ekoller var mıdır?
Ne yalan söyleyeyim, pek iyi değil; bundan da memnun değilim.
Mezar taşınızda ne yazsın istersiniz?
“Hayat, alabildiğine ciddi/hakk ve olabildiğine fani/yalan””
Son olarak, reel politiğe yenilmeyeceğine inanan, dünyaya değiştirmeye yeminli, kendini ‘tarihin sonu’ olarak insanlığa dayatanlara karşı bayrak açmış ve başka bir dünyaya, adil bir dünyaya tüm kalbiyle inanan idealistlere söylemek istediğiniz bir şeyler var mı?
Eğer “Allah’tan geldik ve O’na dönecek” isek, ve yaşamın anlamı “denenme” ise, denenmenin içeriği de musibetlere sabır göstermek ise, “her kolaylık(diyalektik olarak) bir zorluk ile birlikte” ise, Allah’tan asla umut kesilemeyeceğin göre ve Allah kendi taraftarları ile beraber olduğuna göre… Ben ne söyleyebilirim ki?
Eyvallah, sorularıma cevap verdiğiniz ve vakit ayırdığınız için teşekkür ederim
Ben de teşekkür ederim.
http://kulturgundemi.com/soylesi/ilhami-guler-bana-gore-allah”-vicdanin-kupudur-haber-2546